Resmi rakamlara göre 301 işçinin yaşamını çalan, tarihin en büyük katliamı olan Soma Katliamı, bir kez daha gösterdi ki devlet ve kapitalizm kıskacında kendini var eden bir sendika, her ne kadar işçi örgütü gibi görünse de aslında patronları koruyan hatta patronların temsil edildiği bir yapıdır. Türkiye Maden-İş, gerek bölgelerde ve merkezdeki yönetimiyle gerekse maden ocaklarındaki tavrıyla ve son olarak Soma Katliam’ında gün yüzüne çıkan şirket ve devlet işbirliğiyle tam da böylesi bir yapıdır.
Türk-İş Konfederasyonu’na bağlı olan Maden İş Sendikası’nın tarihi, işçilere ihanet ve patronlarla işbirliğiyle doludur. Ancak Maden-İş’in bu yapısını görmek için tarihine bakmak bir yana, en güncel örneği Soma’ya bakarak daha net anlayabiliriz. Soma’da 12 bin üyesi bulunan Maden-İş Sendikası’nın iş yeri temsilcileri ve delegelerinin patronlar tarafından belirlendiğini, maden işçilerinden Şevket Duman’ın “Şirket kimin ismini verdiyse sendikaya o isim seçiliyor” sözleri net bir şekilde özetliyor. Hatta bu durum zaman zaman öyle bir hal alıyor ki madenlerde sık sık karşılaşılan ücret ödenmemesi, “iş kazası” ve benzeri sorunlarda patron ile görüşmeye giden işçi, kapıda sendika temsilcileri tarafından engelleniyor. Öte yandan yine sendikanın Soma şubesi yönetiminin Soma Holding ile yönetimsel bağı da, katliam sonrası iyice açığa çıktı. Bu durumun belgelerinin ortada olması bir kenara sendikanın Ege Bölge Temsilciliği’nin katliamın yaşandığı ilk dakikalardan itibaren Soma Holding CEO’suymuşçasına yaptığı, şirketi öve öve bitiremediği açıklamalara bakmak yeterlidir. Sendika genel merkezinin de farklı açıklamaları olmamış; Türk-İş Konfederasyonu ise gülünç bir şekilde iş yerlerinde her gün 3 dakika iş bırakma eylemi yapmıştır.
Tüm bu durumların farkında olan Soma’daki maden işçileri, katliamın ardından gerçekleştirdikleri eylemlerde sendikayı da hedef aldılar. 26 Mayıs günü sendika binasını işgal etmek için yürüyüş başladı. Soma’daki maden işçilerinden Engin Turşucu bu eylemde katliamın sorumlusunun sendika olduğunu “Sendika bu zamana kadar hiç yanımızda durmadı. Bu olayların olması bunlarla da bağlantılı bir durum yani” sözleriyle vurguladı. Bu eylemle beraber önce Maden-İş’in Ege Bölge Temsilcisi Tamer Küçükgencay ardından da tüm bölge yönetimi istifa etmek zorunda kaldı. İşçilerin büyük bir kısmı da sendikadan istifa etti. Şu an hala daha istifalar sürerken, bazı maden işçileri ise DİSK’e bağlı Dev Maden-Sen’e üye olmaya başladı. Ancak katliamın ardından başta Soma’daki olmak üzere tüm maden işçilerinin hissettiği acının, öfkeye dönüşerek ocaklardaki kölelik koşullarına, iş kazaları adı altında katledilmeye karşı duruşunun adı ne Maden-İş, ne de Dev Maden-Sen’dir. Bu dönüşümü sağlayacak yegane güçse, işçilerin öz örgütlülüğüdür.
Halil Çelik
Meydan Gazetesi Sayı 19, Haziran 2014