KaraTahta’da “Gezer Göçer Ritimler” Konusunun Aktarımı Yapıldı

Kara Tahta’da “Geçer Göçer Ritimler” aktarımı Taylan Özgür Sarıçayır tarafından gerçekleştirildi.

Aktarımda önce Romanlardan; kimlerdir, kültürleri, dilleri, dinleri nelerdir başlıklarından bahsedildi. Ardından Romanların müzik kültüründen ve ön plana çıkan belli başlı müzik türleri anlatıldı. Aktarımın kısa özeti: Romanlar, aslen Kuzey Hindistan kokenli olup günümüzde ağırlıklı olarak Avrupa’da yaşayan göçebe bir halk. Firdevsi’nin Şehname’sine göre Ms420 yıllarında İran ve Anadolu üzerinden dünyaya yayılmış bir Hint-Avrupa halkıdır. İlk kez 1505’te İrlanda, 1514’te İngiltere’de nufüs kayıtlarına geçirildiler. Günümüzde Romanlar dünyanın dört bir yanına dağılmış olarak yaşarlar. Romancanın yazılı bir dil olmayışı yüzünden edebiyat yapıtları yoktur.

Göçebe yaşadıklarından dolayı kendi dillerini büyük ölçüde koruyamamışlardır. Uyum sağlamak için bulundukları coğrafyanın dilini ve dinini kabul etmişlerdir. Romanların adlandırılışları coğrafyalar arası farklılık gösterir. Yaptıkları meslek ya da o coğrafyada geldikleri bölgeyle adlandırılırlar. Manuş, Kaldera, Gitarno bu adlandırmalardandır. Gipsy kelimesi Mısır halklarından olan Kıpçilerden sanılmalarından gelir. Müzik, Roman hayatının ayrılmaz bir parçasıdır. Dünyada Romanlar üzerine yapılan bir araştırma hiçbir etnik grubun Romanlar kadar müzik zevki ve yeteneği olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Dünyanın her yerinde müziklerini icra etmişler ve bütün halk müziklerine katkı sağlamışlardır. Ön plana çıkan kendi müzik türlerinden başlıcaları şunlardır: Flamenko; Göç halkı olan Romanların Endülüs’e yerleşmesiyle ilk artistik flamenko doğmuştur.

Kendi müzikleri ile Endülüs folklorünün birleşmesiyle oluşan bu müzik yaklaşık 300 yıl kilise tarafından yasaklanmıstır. Önceleri çok çeşitlu dans figürleri bulunurken günümüze tek çeşit dans gibi erozyona uğrayarak gelmiştir. Lautari; Belirgin bir müzik tarzı yok, en iyi bilineni Güney Romanya’da yaptıkları müziktir. Bu tarzıne n önemli özelliği doğaçlamadır. Romen köy düğünlerinin yapısını oluştururlar, daha çok eğlenceli ritimlerdir. Güney Romanya’da lautari müzik, kırsal ve kentsel bir katmana sahiptir. Kentsel lautari müzik urban folklor ya da Mahala müziği olarak bilinir. Çoğu lautari müziği Oryaçağ’a kadar dayanır. Gipsy Swing; Çingene cazı olarak bilinir.

1930’lu yıllarda Paris kulüplerinde duyulmaya başlar. Bir yangında sol elindeki iki parmağını kaybeden Django’nun grupları duyulmasını sağlar. Temel enstürmanlar gitar ve kemandır. Bunun yanı sıra kontrbas ve akordeon da kullanılır. Balkan müziği; Türk kültürüne çok yakındır. Yıllarca aynı topraklarda yaşandığı için ve benzer kültürler paylaşıldığı Balkan ve Doğu Avrupa ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’deki romanların da müziği budur. En önemli özelliği karmaşık ritmidir. Çigan müziği; Tüm dünyaya kendini kabul ettirmiş en önemli tarzlardan biridir. Çigan müziği, Romanların “Biz müziğin ustasıyız” dedikleri müziktir. Bol süslemelidir ve doğaçlama ön plandadır.

KaraTahta aktarımları devam etmektedir. Aylık programdan diğer aktarımları takip edebilirsiniz.