Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü (DİSK-AR) TÜİK’in 17 Nisan 2017 günü açıkladığı İşgücü araştırma istatistiklerini değerlendirdi.
Gerçek İşsiz Sayısı 7,1 Milyonu Aştı
İşsizlik oranları hızla tırmanmaya devam ediyor. TÜİK tarafından açıklanan Ocak 2017 dönemi resmi (dar tanımlı) işsizlik oranı bir önceki yılın Ocak ayına göre 1,9 puanlık artış göstererek yüzde 13’e yükseldi. Toplam işsiz sayısı 2016 Ocak ayına göre 695 bin kişi artarak 3 milyon 985 bine yükseldi. İşsiz sayısında bir yıl içindeki artış yüzde 21 olarak gerçekleşti. Ocak 2017 işsiz sayısı Türkiye tarihinin en yüksek resmi işsiz sayısı anlamına geliyor.
Öte yandan Ocak 2016’da 6 milyon 577 bin olan geniş tanımlı işsiz sayısı Ocak 2017’de 532 bin kişi artarak 7 Milyon 109 bine yükseldi. Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 21,4 olarak gerçekleşti. Böylece gerçek işsiz sayısı ilk kez 7,1 milyonun üzerine çıkmış oldu. Bu tablo Türkiye tarihinde işsizlik açısından yeni bir rekor anlamına geliyor.
Dikkat çekici bir diğer husus ise 2016 Aralık ayı ile 2017 Ocak ayı arasında istihdam artışının sadece üç bin ile sınırlı kalmasıdır.
Geniş tanımlı işsizlik nedir?
Bilindiği gibi TÜİK tarafından açıklanan dar tanımlı (standart) genel işsizlik oranı işgücü piyasalarındaki durumu bütün boyutlarıyla ortaya koyamıyor. Dar tanımlı/standart işsizlik hesaplarının taşıdığı kısıtlar ve sorunlar nedeniyle, işsizliğin gerçek boyutlarının anlaşılması için alternatif işsizlik verilerine ve diğer işsizlik türlerine bakmak gerekiyor (Tablo 1).
TÜİK tarafından kullanılan standart işsizlik tanımına göre referans dönemi içinde istihdam halinde olmayan kişilerden, iş aramak için son dört hafta içinde iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve iki hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan 15 ve daha yukarı yaştaki kişiler işsiz kabul edilmektedir. Bu hesaplama yöntemi işsizliğin gerçek boyutlarının anlaşılmasını zorlaştırmaktadır.
Geniş tanımlı işsizlik hesaplaması klasik dar tanım kapsamında yer alan işsizler yanında, iş bulma ümidini kaybeden işsizleri, iş aramayan ancak çalışmaya hazır olan işsizleri, mevsimlik ve zamana bağlı eksik çalışanları kapsayan alternatif işsizlik tanımıdır ve çalışma ekonomisi literatüründe kullanımı giderek artan bir hesaplama yöntemidir. Geniş tanımlı işsizlik verileri yıllardır ABD Çalışma Bakanlığı Çalışma İstatistikleri Bürosu tarafından da kullanılmaktadır.
Envaiçeşit İşsizlik: Yüzde 13’ten yüzde 33’e!
TÜİK tarafından açıklanan resmi işsizlik oranı işsizliğin bütün boyutlarıyla anlaşılması için yeterli değil. Bu işsizlik oranı tarım ve tarım dışı, cinsiyet ve yaş farkı gözetilmeksizin ortalama işsizliği yansıtıyor. Oysa işsizlik, kentsel alanlarda, gençlerde ve kadınlarda daha yüksek seyrediyor.
Ocak 2017 döneminde bütün işsizlik türlerinde artış devam etti. İşsizlik türleri yüzde 13 ile yüzde 32,5 arasında büyük değişiklikler gösteriyor. Resmi işsizlik yüzde 13 iken diğer işsizlik türleri büyük farklılıklar gösteriyor. Kadın işsizliği yüzde 15,4’e yükselirken, genç işsizliği yüzde 24,5 olarak gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranları genel işsizlik oranlarına göre çok daha yüksek seyrediyor. Tarım dışı işsizlik yüzde 15,2 olurken, tarım dışı kadın işsizliği yüzde 19,6’ya, tarım dışı genç işsizliği ise yüzde 27,1’e yükseldi. Genç kadın işsizliği ise çok daha vahim boyutlarda: Genç kadın işsizliği yüzde 28,1 iken, tarım dışı genç kadın işsizliği yüzde 32,5’e yükseldi. İşsizlik oranları son bir yıl içinde artmaya devam ederken en yüksek artış tarım dışı genç ve tarım dışı genç kadın işsizliğinde yaşandı (Grafik 1 ve Grafik 2).
Son bir yılda dar tanımlı işsiz sayısı 695 bin artarak 3 milyon 290 binden 3 milyon 985 bine yükseldi. Geniş tanımlı işsiz sayısı ise 532 bin artışla 7,1 milyon olarak gerçekleşti. Kadın işsiz sayısındaki artış ise çok daha yüksek oranlı oldu. Kadın işsizliği ise 292 bin (yüzde 24,5) artarak 1 milyon 483 bine yükseldi. Yüksek öğrenimli işsiz sayısı ise 281 bin kişi (yüzde 42) artarak 958 bine yükseldi (Tablo 2).
İstihdam Artmıyor, İşsizlikle Mücadele Başarısız!
2016 Aralık, 2017 Ocak ve 2017 Şubat ayları ortalamalarını yansıtan TÜİK 2017 Ocak istihdam ve işsizlik verileri, hükümet tarafından “istihdam seferberliği” adı altında yürütülen çalışmaların henüz kayda değer bir etki yaratmadığını da ortaya koydu. Aralık 2016’da 26 milyon 669 bin olan toplam istihdam, Ocak 2017’de sadece 3 bin kişi artarak 26 milyon 672 bine yükseldi.
İşsizlik oranları kriz dönemlerini andırır biçimde hızla yükseliyor. Ocak 2009’da 14,1 olarak gerçekleşen işsizlik oranı, Ocak 2012’de yüzde 9,3’e’a kadar geriledi. Ancak 2011 sonrası tekrar tırmanmaya başlayarak yüzde 13’e yükseldi. İşsizlik oranları kriz sonrası en düşük düzeyi gördüğü 2011 Aralık ayına göre 3,7 puan artmış oldu (Grafik 3).
Sadece işsizlik oranları değil işsiz sayıları da düzenli bir biçimde artış gösteriyor. TÜİK’in yeni veri serisini kullanmaya başladığı 2014 yılında bu yana işsiz sayısı düzenli olarak artıyor. Ocak 2014’te 2 milyon 815 bin olan resmi işsiz sayısı 1 milyon 180 bin artarak Ocak 2017’de 3 milyon 985 bine yükseldi. Öte yandan işsiz sayıları Nisan 2016’dan bu yana düzenli olarak artış göstermektedir (Grafik 4).
