Kendine özgü mizahi üslubuyla “Ya ezenden yana olacaksın. Ya da ezilenden, bu işin az şekerlisi, çok şekerlisi olmaz!” diyerek, bu düsturu yaşamı boyunca ürettiklerine de yansıtan Rıfat Ilgaz 27 yıl önce bugün 7 Temmuz 1993’te yaşamını yitirmişti.
Rıfat Ilgaz, başta Hababam Sınıfı olmak üzere, roman, şiir ve öykü tarzında eserler üretti. Karartma Geceleri adlı, 2.Dünya Savaşı sırasında kitabı toplatılan öğretmen-şair Mustafa Ural’ın hikâyesini anlattığı, ancak kendi yaşamından izlerin yer aldığı romanı, 12 Eylül sonrası toplatıldı. Roman, Yusuf Kurçenli’nin yönetmenliğinde beyaz perdeye de aktarıldı. Karatma Geceleri 2004 yılında “100 Temel Eser” listesine girdi.
Rıfat Ilgaz, 28 Mayıs 1981 gecesi Kastamonu-Cide’de Yıldız Karayel romanını yazmaktayken gözaltına alındı. Gözleri bağlanarak ve zincirlenerek Cide sokaklarında yürütülen Ilgaz, mezbahadan bozma hapishaneye kondu ve hakkındaki suçlamaların ispat edilememesi sonucu kısa süre sonra serbest bırakıldı.
2 Temmuz 1993’te Sivas Katliamı’nda “dostum, kardeşim” dediği Asım Bezirci’yi kaybeden Rıfat Ilgaz, devlet gözetiminde gerçekleşen bu katliamdan 5 gün sonra yaşamını yitirdi.
“… Kaldır başını kan uykulardan
Böyle yürek böyle atardamar
Atmaz olsun
Ses ol ışık ol yumruk ol
Karayeller başına indirmeden çatını
Sel suları bastığın toprağı dönüm dönüm
Alıp götürmeden büyük denizlere
Çabuk ol
…
Yollar kesilmiş alanlar sarılmış
Tel örgüler çevirmiş yöreni
Fırıl fırıl alıcı kuşlar tepende
Benden geçti mi demek istiyorsun
Aç iki kolunu iki yanına
Korkuluk ol.”
- Rıfat Ilgaz’ın 1968 yılında yazdığı “Aydın Mısın?” adlı şiirinden.