Libya’da Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi ile Ankara destekli Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) arasında 21 Ağustos’ta varılan ateşkes anlaşmasından sonra İsviçre’nin Cenevre kentinde gizli görüşmeler gerçekleştirileceği öne sürüldü.
Ahval News’un Londra’da yayınlanan The Arab Weekly (AW) gazetesinden alıntıladığı habere göre 5-6 Eylül tarihlerinde Cenevre’de “ön koşulsuz” gerçekleştirilecek gizli görüşmelerde mesafe kaydedilmesi halinde, görüşmelere Fas’ta devam edilecek..
Gazeteye göre planlanan iki toplantı Birleşmiş Milletler himayesinde yapılacak. Toplantının gerçekleştirilmesine BM’nin Libya özel temsilci vekili Stephanie Williams ön ayak olduğu belirtildi.
İki taraf arasında varılan ateşkes kararından hemen sonra UMH’de çatlak oluşmuş, son dönemde Fransa’ya yakınlaşan Başbakan Fayez el Serrac ile Ankara ile sıkı ilişki içindeki İçişleri Bakanı Fethi Başağa arasındaki çekişme gün yüzüne çıkmıştı.
Ateşkes kararıyla birlikte başta Trablus olmak üzere UMH’nin kontrolündeki kentlerde Serrac aleyhine gösteriler düzenlenmeye başlanmış, Serrac gösterilerin arkasında olmakla suçladığı Başağa’yı görevden almıştı.
Başağa, kendisine bağlı milislerin havaalanını kuşatmasıyla Ankara’dan Trablus’a geri dönmüş ve Serrac’ın konutunda yapılan pazarlıklardan sonra görevine tekrar iade edilmişti.
The Arab Weekly, Serrac’ın siyasi etkisini güçlendirmeye çalıştığını ve rakibi Başağa’yı yenmek için birden fazla düzeyde “u dönüşü” yapmaya hazır olduğunu öne sürerken, iki isim arasında gün yüzüne çıkan çatışmanın artık iyice kişiselleştiğini, bu şartlar altındaki birlikteliklerinin pamuk ipliğine bağlı olduğunu da aktarıyor.
Gazetenin haberine göre Stephanie Williams birkaç gün önce, Libya’nın komşuları olarak girişimlerine desteklerini almak için Fas, Mısır ve Tunus’ta görüşmeler gerçekleştirdi.
Yaklaşık altı aydır, bir önceki BM Temsilcisi Gassan Selame’nin istifasından sonra BM Libya’ya daimi bir büyükelçi atayabilmiş değil ve bu görevi de yardımcısı Williams vekaleten yürütüyor. Williams’ın bu göreve asaleten atanabilmesi için de taraflar uzlaşamıyor. Ayrıca ikinci bir dönem BM Genel Sekreterliği için adaylığını koymak isteyen António Guterres, temsilci atama konusunda herhangi bir ülkeyle karşı karşıya kalmak istemiyor.
Bugün başlaması beklenen Cenevre toplantısı, Süheyrat Anlaşması ile ortaya çıkan ve çoğu İslamcılardan oluşan Ulusal Kongre üyelerinden oluşan Libya Parlamentosu ve Devlet Konseyi temsilcileri arasındaki bir başka toplantıya denk geliyor. Fas’taki bu toplantıda muhalif güçler arasındaki anlaşmazlığı gidermeyi amaçlıyor.
Fas’ın Rabat kentini ziyaretinin ardından Başkanlık Konseyi Başkanı Halit el Mişri 19 Ağustos’ta yaptığı açıklamada Fas’ta Libya Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih ile ön koşulsuz görüşmeye hazır olduğunu açıkladı
Hem Salih ve hem de Sarrac’ın eş zamanlı olarak ateşkesi kabul ettiğini açıklamalarında Stephanie Williams büyük bir rol oynamıştı.
Hem Trablus merkezli UMH ve hem de Tobruk merkezli muhalif cephede ciddi siyasi bir rekabet yaşanırken, son günlerin öne çıkan figürü Akile Salih, özellikle Sirenayka, Trablus ve Fizan’ı içerecek yeni bir başkanlık konseyi oluşturulması gerektiğini belirtiyor.
Weekly haberinde Cenevre ve Rabat’ta yapılacak gizli ve doğrudan görüşmelerden bir ilerleme sağlanmasının şimdilik pek olası görülmediğini, daha önce Berlin Konferansı çerçevesinde başlatılan “5 + 5” görüşmelerinde de bir çözüme ulaşılamadığının altını çiziyor.
Weekly’ye konuşan bir gözlemci bu toplantıları şöyle tanımlıyor: “Bu tür görüşmelerde krizin derinliklerine inilmiyor, çünkü kriz görüşmelerden daha büyük ve her bir taraf da kimsenin kaderini garanti edemeyeceği siyasi ve askeri ayaklanmalarla dolu bir sahnede sürpriz olabileceği beklentisiyle masadaki yerini ayırmak istiyor.”
Gazeteye göre Libya siyasi kaynakları, bu hamlelerin askeri partiler tarafından, özellikle de Sarrac’ın girişimini desteklemediğini duyurmaktan çekinmeyen Libya ordusu tarafından reddedileceğini çünkü Libya Ulusal Ordusu’na (LNA) sadık birçok Libyalı siyasetçinin Akile Salih’in eylemlerine şüpheyle yaklaştığını, Salih’in mevcut parlamentonun ömrünü uzatmak istediğini düşündüğünü öne sürüyor.
Genel Ulusal Kongre’nin eski üyesi Tutyal-Adha, Facebook sayfasında Akile Salih’i sert sözlerle eleştirerek. “Salih, halka açık yerlerde yalan söylüyor ve gizlice komplo kuruyor. Ya yaptığının ciddiyetinin farkında değil ya da kendi menfaati için derin planlar yapıyor” dedi.
Adha, “Gelmekte olan yeni bir Süheyrat tipi anlaşma daha kötü ve sonuçları ulusal düzeyde yıkıcı olacak. Sirte’yi bir Libya Keşmir’ine çevirecekler ve krizi doğu Libya ile batı Libya arasındaki bir çatışmaya indirgeyecekler” şeklinde ifadeler de kullanıyor.